Παρασκευή, Νοεμβρίου 06, 2009

Μάγκας

Σήμερα λέω να πούμε δυο κουβέντες για τον Μάγκα:

Ερμηνεία του Μάγκα από το Βικιπαίδεια

Ο μάγκας, συνήθης κοινωνικός χαρακτήρας της προπολεμικής περιόδου, στυλιζαρισμένη μορφή της περιοδολόγησης του ρεμπέτικου και του μεσοπολέμου ήταν κυρίως άντρας των λαϊκών αστικών στρωμάτων που χαρακτηριζόταν από υπερβολική αυτοπεποίθηση ή έπαρση, καθώς και από ιδιάζουσα εμφάνιση ή συμπεριφορά. Συνηθισμένα στην εμφάνιση του μάγκα ήταν το μακρύ μουστάκι, τα μυτερά παπούτσια με γυρισμένες μύτες, το καβουράκι, το παντελόνι με ρίγα και το κομπολόι. Στη μέση φορούσαν τυλιχτό ζωνάρι, κυρίως για να κρύβουν τα μικρά όπλα -μαχαίρια και πιστόλια- που κουβαλούσαν. Περπατούσαν με ιδιόρρυθμο τρόπο, σα να κουτσαίνουν - από κει και το κουτσαβάκης, φορώντας μόνο το ένα μανίκι απ' το σακάκι.

Οι μάγκες εμφανίστηκαν ως κουτσαβάκηδες γύρω στα 1870 και έδρασαν περίπου μέχρι το 1892, οπότε ο τότε διευθυντής της αστυνομίας Μπαϊρακτάρης τους κυνήγησε αλύπητα. Εκτός από τη φυλάκιση και το κούρεμα με την ψιλή, έδωσε εντολή να τους κόβουν το μισό μουστάκι (υποχρεώνοντάς τους να ξυρίσουν και το άλλο μισό - θανάσιμη προσβολή για τους μάγκες της εποχής). Τους έκοβε επίσης τις μύτες απ' τα παπούτσια και το μανίκι που κρεμόταν. Το 1896 πάντως, κατά τους πρώτους ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, οι κουτσαβάκηδες επιστρατεύτηκαν απ΄την αστυνομία, προκειμένου να κατασταλεί η ξενόφερτη εγκληματικότητα.

Αργότερα, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο τύπος του μάγκα γνώρισε καινούργια αναβίωση, αυτή τη φορά συνδεμένος με την κουλτούρα της ρεμπέτικης μουσικής.

Η ελληνική λαϊκή μουσική έχει αφιερώσει αρκετά τραγούδια της στην περιγραφή και τις συνήθειες του μάγκα (βλ. Του Βοτανικού ο Μάγκας, Ε ντε λα μαγκέ ντε Βοτανίκ, Πούσουν μάγκα το Χειμώνα, ή Μάγκας βγήκε για σεργιάνι κ.ά.). Για την ετυμολογία της λέξης υπάρχουν αρκετές απόψεις:

από τη μάγκα = ενωμοτία άτακτων πολεμιστών (Αλβ.)
από το Λατινικό mango, -onis ( Ν. Ανδριώτης)
από το manika κατά τον Γ. Μπαμπινιώτη με την ερμηνεία ότι υπήρχε η συνήθεια να δίνονται σε ευγενείς ιππότες τα μανίκια των κυριών της αυλής.

Σήμερα ο ίδιος όρος εφαρμόζεται, μεταφορικά, για τον λαϊκό παληκαρά, άτομο που επιδεικνύει προκλητικά ή επιθετικά τη δύναμή του στον κοινωνικό περίγυρο. Χρησιμοποιείται καμιά φορά και υποτιμητικά σε φράσεις όπως "κάνει το μάγκα", "τζάμπα μάγκες".

Συνθετικές λέξεις: "βαρύμαγκας", "ψευτόμαγκας"

 

Ο Μάγκας μέσα από τα λόγια της  Μαριώ

 

Εγώ κρατάω την ερμηνεία της Μαριώς και λέω να ρίξω και μια γυροβολιά. Βέβαια όπου λέει “Θεσσαλονικιός” βάλτε “Μακεδόνας” και είστε  μέσα.

32 σχόλια:

Lilith είπε...

Μπέσα, κότσια και τιμιότητα.
Αυτό ξέρω εγώ ότι σημαίνει η λέξη "Μάγκας". :)

Καλησπέρα!

D.Angel είπε...

Eγώ πάλι είχα την εντύπωση πως κουτσαβάκι είναι ο ψευτόμαγκας!
Κοίτα τι μαθαίνει κανείς!
Φιλιά πολλά κ με γυροβολιές!

Ρίκη Ματαλλιωτάκη είπε...

Άστα φίλε μου, η μαγκια, και κατ΄επέκταση το μάκγκα, δεν θα τον βρεις στις Βικιπαίδεες.
Ο μάγκας ειναι έννοια, είναι αίσθηση, ειναι τρόπος ζωής,όπως την αντιλαμβάνετε και την εννοεί ο καθένας...ειναι μαγκιά!

Τη καλησπέρα μου!

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ είπε...

Γειά σου μάγκα μου Μακεδόνα!!!
:-)))
Θυμάμαι πέρυσι που είχες κάνει ανάρτηση τους ρεμπέτες και τα ρεμπέτικα

Ενδιαφέρουσες και οι δυο
Καλό σου Σ/Κ!

Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές

George είπε...

lilith μου
αυτά ξέρω και εγώ συν το κιμπαρλίκι!
Την καλή βραδιά από μένα!

η ψυχη μου το ξερει είπε...

Ο μάγκας είναι ωραίος και διαχρινικός,γιατί χαρακτηρίζεται από την ελευθερία της ψυχής του! Αυτό εγώ το λέω "τέχνη ζωής"!

φιλί απαράμιλλης μαγκιάς;))

George είπε...

Αγγελάκι μου
το ξέρεις έτσι γιατί στην εποχή μας γεμίσαμε ψευτόμαγκες και έτσι αλλοιώθηκε και η έννοια του κουτσαβάκης.
Την καληνύχτα μου.

George είπε...

Ρίκυ μου
δύσκολη η μαγκιά ! Που στην εποχή που ζούμε γίνεται ακόμα δυσκολότερη.
Όσο για την άποψη μαγκιά οτι μαγκιά είναι όπως την εννοεί ο καθένας φοβάμαι πως θα με βρει αντίθετο. Ίσως και γι αυτό να χάθηκαν οι μάγκες. :)
Μια όμορφη βραδιά να έχεις.

George είπε...

Γλαρένια μου
σίγουρα έχεις καλό μνημονικό. Πάντως πριν ανεβάσω αυτήν την ανάρτηση έψαξα και εγώ εκείνη την παλιά μου ανάρτηση.
Φιλί και αγκαλιά και απο μένα.

George είπε...

ψυχούλα μου
μάγκας χωρίς ελευθερία δεν νοείται!
Αν το θέτεις και ως τέχνη ζωής, χμ! φοβάμαι πως έπαψε να υπάρχει η μαγκιά.

σήμερα όμως δεν θέλω φιλιά αλλά κάτι σε πιο αλέγκρο, πιο μοβόρικο :)

xristina είπε...

καλησπέρα. Συμφωνό με την Ρίκη "Ο μάγκας ειναι έννοια, είναι αίσθηση, ειναι τρόπος ζωής,όπως την αντιλαμβάνετε και την εννοεί ο καθένας...ειναι μαγκιά". Αλλά ειδες τι τους έκαναν ε? τους έκωβαν το μισό μουστάκι, τους κούρευαν με την ψιλη, τους φυλάκιζαν,τους έκωβαν τις μύτες απο τα παπούτσια και το μισό μανίκι...πωωωωωω...και ρωτώ...δεν ήταν μάγκες που υποστήριζαν τα πιστευω τους και τα θέλω τους? να ξέρεις οτι θα πάθεις "αυτά" και να εχεις την δυναμη να στηρίζεις την ιδεολογία σου...και απαντώ...ναι, πιστευω οτι είναι μεγάλη μαγκιά αυτό. (πσσσστ κοίτα πόσα έγραψα...χρωστάς χαχαχχ).

George είπε...

χριστίνα μου
θα απαντήσω οτι είπα και στην Ρίκυ. Αν μαγκιά είναι όπως θέλει και την εννοεί ο καθένας φοβάμαι πως χάνεται η έννοια της μαγκιάς.
Ο μάγκας ξεχωρίζει απο το πρόσωπο και απο το μπεσαλίκι που έχει στο λόγο του.
Μάγκας θα πει κιμπάρης μάγκας θα πει σωστός........
Τραγουδάει η Μαριώ.

Όσα πάντως λες για την υπεράσπιση της ιδεολογίας τους με βρίσκουν σύμφωνο. Τι μάγκας θα ήσουν αν στο πρώτο μπάμ εσύ την έκανες γαργάρα την ιδεολογία και την κουλτούρα σου.
Μαζί σου λοιπόν για το δεύτερο απόσπασμα της μαγκιάς.
Και επειδή σε κόβω για μάγκισα (το θυληκό του μάγκας) ελπίζω να κρατάς το μπεσαλίκι σου σε όλη την φάση της ζωής σου.
(έπρεπε να γράψω πολλά καθώς μου έβαλες και μετρητή :) ))))

Φιλί και καληνύχτα!

Η τρελή είπε...

Επίσης, όταν περπατούσαν με το ζωνάρι λυμένο να σέρνεται στο δρόμο, δήλωνε διάθεση για καυγά. Κι αν κάποιος περαστικός τους έλεγε πως το ζωνάρι σας κρέμεται....τον έκλαιγε η μάνα του!!!!
Σας θυμίζω την ελληνική ταινία "Ανθισμένη αμυγδαλιά" με τον Σταυρίδη, τον Φέρμα (φυσικά, ποιον άλλον)και τον Μπάρκουλη στο ρόλο του ποιητή Δροσίνη, όπου με μεγάλη γλαφυρότητα περιέγραφε την εποχή του μάγκα και του Μπαϊρακτάρη.
Καλημέρες George,πολύ ωραίο θέμα! καλό Σαββατοκύριακο!

George είπε...

Τρελίτσα μου
πολύ ενδιαφέροντα τα όσα συμπληρώνεις στο πόστ.
Αυτό με το ζωνάρι θυμάμαι και εγώ οτι κάπου το διάβασα, αλλά το άλλο με την ελληνική ταινία δεν το θυμάμαι με τίποτα. Βρε μπας και δεν είμαι τελικά τόσο μεγάλος στην ηλικία???
:))))
Μια μεγάλη καλημέρα και απο μένα. Καλό σ-κ.

Vassilis είπε...

All time classic: Ε ντε λα μαγκέ ντε Βοτανίκ
http://www.youtube.com/watch?v=GZ1U8f9GJM8

Aristodimos είπε...

Μαγκας = Μπεσαλης θα ελεγα εγω...

Καλό Σ/Κ
Αρης

Artanis είπε...

Μια στροφή και για μένα, παρακαλώ ;)
Σε φιλώ...

George είπε...

Φίλε Βασίλη
είχα και εγώ τον ενδοιασμό αν έπρεπε να βάλω τον Ζαγοραίο με αυτό το τραγούδι, αλλά υπερίσχυσε η Μαριώ καθώς τον περιέγραφε ωραία τον μάγκα.

George είπε...

φίλε Άρη
με βρίσκει σύμφωνο και αυτό. Είναι ίσως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του.

George είπε...

καλή μου Αρτάνις
μόνο μία για σένα?? Περισσότερες και ελπίζω κάποια στιγμή να σου χτυπώ τα παλαμάκια όταν θα χορεύεις. :)

maika είπε...

α,ρε μορτη Τζωρτζ!!
ωραία η αναρτησούλα σου δικέ μου αλλά οι μάγκες δεν υπάρχουν πια τους πάτησε το τραίνο...
πολλά φιλιά
;)

George είπε...

μαϊκούλα μου
που είσαι βρε παλιοκόριτσο?? Μα καλά έτσι κάνουν τα καλά κορίτσια?? Βγάζουν μια ανακοίνωση άντε γειά χαρά σας και εξαφανίζονται??
Μου έλειψες βρε τσουράπω!!!! :)))
Εκείνες οι υπέροχες ατάκες που μου έφερναν πάντα ένα χαμόγελο ακόμα και αν ήμουν για να σκάσω.
Θα ξεχάσω εγώ το κουτάλι με την μερέντα που μαλώναμε πιο θα την πρωτοφάϊ ???
:)))))
Πολλά φιλιά κοριτσάρα μου και να μην χαθείς πάλι. Να τριγυρνάς εδώ για να σε βλέπω. (καλά δεν είπα να τριγυρνάς με νεγκλιζε. είμαι σε κρίσιμη ηλικία πιά) :)

Korallenia είπε...

ΜΠΕΣΑΛΗΣ

ΑΝΤΡΑΣ

ΓΝΗΣΙΟΣ

ΚΟΤΣΙΑ

ΑΛΗΘΙΝΟΣ

ΣΩΣΤΟΣ

Δεν υπάρχει το αντίστοιχό του για το άλλο φύλο?

Καλή βδομάδα Γιώργο!

Πολλά φιλιά!

George είπε...

Κοράλλένια μου
πολύ πολύ όμορφο το αρκτόλεξο με την λέξη μάγκας.
Το αντίστοιχο γυναικείο νομίζω πως είναι το Μαγκιόρα. Και μάλιστα νομίζω πως πολλές θα διεκδικούσατε αυτόν τον τίτλο. Είμαι σίγουρος πως μία είσαι σίγουρα εσύ. Μαγκιόρα, που το "λέει" η ψυχούλα της.
Μια όμορφη καλημέρα. Να έχεις μια όμορφη εβδομάδα.

A.G.Selena είπε...

Επι εποχής Πάγκαλου του παππού να προσθέσω...
Στην έννοια θα συμφωνήσω με τη Μαριώ που πάω με χίλια!
Ο μάγκας ξεχωρίζει από το πρόσωπο κι από το ΜΠΕΣΑΛΙΚΙ που'χει στο λογο του.Μάγκας θα πει κιμπάρης(να ξέρει να φερθεί σωστά),μάγκας θα πει σωστός(να τα τιμάει τα παντελόνια),ΦΙΛΟΤΙΜΟΣ,ωραίος(σε χαρακτήρα)...Όσο για το Θεσσαλονικιός και το Μακεδόνας δε χρειάζεται να σχολιάσω τα αυτονόητα.

Εγώ εσένα μάλλον γι'αυτό σε συμπαθώ τόσο.Σε μυρίστικα!!! :D

Που θα πάει θα στρώσει τελείως το πόδι και τότε θα μιλήσουμε και για τις γυροβολιές ;)

Φιλιά πολλά από Θεσσαλονίκη!

maika είπε...

αν θυμάμαι λέεεεειιι??
ξεχνιούνται τέτοιες στιγμές!!!
τι καλά που περνούσαμε!!
και σιγά μη δε ξανάρθω..!!
σ΄αφήνω εγώ???
;))

George είπε...

Σελένα μου
ασφαλώς και μιλάω για παλιές εποχές. Σήμερα δεν υπάρχουν τέτοια. :)
Όσο για την Μαριώ ήδη κάπου τα έχω γράψει τα σχόλια μου. Μου αρέσει και μένα πολύ.
Όσο για τις γυροβολιές μην σε ανησυχεί και ακόμα και έτσι μπορούμε να τις ρίξουμε. Το πόδι θα γίνει καλά αλλά σίγουρα δεν θα μας σταματήσει.
Έλα στηρίξου πάνω μου και ξεκινάμε τις γυροβολιές.
Ώπα!!
Μαριώ παίξε και άλλο ένα.

George είπε...

Μαικούλα μου
δλδ με απειλείς?? :)))
Εγώ να δεις αν σε αφήνω:)))

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Οι μάγκες δεν υπάρχουν πιά
τους πήρανε στα σταζ!

Ανώνυμος είπε...

Οι μάγκες δεν υπάρχουν πια, τους πάτησε το τρένο!

Και καλύτερα γιατί σήμερα μόνο ψευτόμαγκες υπάρχουν και χαλάνε και τη πιάτσα!
Φιλιά πολλα

George είπε...

φίλε άσκαρ
μου άρεσε το σχόλιο σου καθώς είναι τόσο επίκαιρο :)

George είπε...

τόνια μου
δεν γλύτωσε κανένας??? υπάρχει αντίλογος νομίζω. :)
όσο για τους ψευτόμαγκες πάντα υπήρχαν για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.